vrijdag 10 juni 2011

Vroeger is dood

Er zijn telefoontjes die je vreest. Sommige zul je nooit krijgen, hoop je met heel je hart. Maar andere krijg je op een dag. Dat weet je. Alleen blijft het tijdstip ongewis, tot je ze krijgt. Zoals vandaag.

‘Het Huis’ staat er in het schermpje. En nee, de verzorgende klinkt niet zo opgewekt als anders. Gelukkig ook nog geen grafstem. Die hoop ik ook werkelijk nooit te treffen. Op dat moment hoop ik daar te zijn, zittend naast haar, met haar broze handen in de mijne. Met een washandje verkoel ik haar gezicht.

Zover is het nu niet. Nog niet. Maar het nadert, dat moment. Bijna een jaar geleden signaleerde ik het al, toen de verzorging het nog niet zo in de gaten had. Haar woordenschat begon langzaam te slinken. Woorden die de medewerkersters niet kenden verdwenen uit haar hoofd. In de conversatie vielen zoekpauzes. Inmiddels zijn het niet meer alleen die woorden, maar is ook haar kennis onbereikbaar aan het worden. Het lopen gaat moeilijk, vooral omdat de weg naar het “hoe moet je lopen”-centrum in haar hersenen nog maar een dun draadje lijkt te zijn. Geluiden van anderen storen haar en in haar eentje in haar kamer wordt ze onrustig. Waar moet ze ook alweer heen? Ze wordt toch ergens op tijd verwacht? Op tijd zijn is er ooit al jong ingeslepen. Dat is een tweede natuur geworden. En dus gaat ze de gang op, op zoek naar iemand die haar kan vertellen hoe laat en waar ze verwacht wordt. Het antwoord blijft alleen niet langer dan 15 seconden hangen. En dus gaat ze weer op zoek naar iemand die haar kan vertellen hoe laat en waar ze verwacht wordt. Het antwoord blijft alleen niet langer dan 15 seconden hangen. En dus gaat ze.........

Alles bij elkaar is het voldoende reden om de zorg uit te breiden. Niet alleen gaat ze nu naar de dagopvang, maar ook zit ze in de ontbijtgroep en is er sinds deze week een avondgroep bij. En een paar dagen geleden heeft ze haar oude dag-groep verlaten om naar de laatste groep te gaan. De kleine groep, met rust, eenvoudige spellen en een vrolijke, warme inrichting. Haar eigen leidster was er niet gelukkig mee. Vaak ging het nog best, vond ze. Maar ze moest toegeven dat haar collega’s gelijk hadden: steeds meer dagen ging het eigenlijk niet. Ze moest alle zeilen bijzetten om het bij te kunnen houden. De gesprekken gingen snel, de vragen werden te moeilijk. Nu, na twee dagen proberen op de nieuwe groep, moet ze het toegeven: de oude, zorgende aard komt weer naar boven. Mijn moeder zit weer lekker in haar vel.

Het is slikken, heel diep slikken. Ze heeft helemaal gelijk en ik beaam het allemaal, maar diep van binnen wil ik dit helemaal niet. Ik wil niet dat mijn moeder naar een andere groep gaat, want ik wil niet dat ze achteruit gaat. Ik wil niet dat ze wegglijdt uit mijn leven. Ze is het laatste wat ik van vroeger heb. En terwijl ik dit zeg, weet ik dat het onzin is. Mijn vroeger is allang onbereikbaar in haar geheugen. Vroeger is dood. En ook ik sterf een beetje, van binnen.

6 opmerkingen:

  1. Hoewel het proces bij 'die van mij' zoals ik haar steeds vaker onder vrienden met beginnend dementerende ouders noem, nog lang niet zo ver is, probeer ik er wel mijn eigen draai in te vinden. Die benaming 'die van mij' is overigens wel grappig omdat ik 'm zo sterk herken als ik op verjaardagen jonge ouders aanhoor die hun kroost zo onderling noemen.

    Steeds vaker belt ze me met dingen die ze niet meer weet en steeds vaker bel ik haar met vragen als of ze haar medicijnen van vanmiddag wel heeft ingenomen. Het proces naar de dood is onherroepelijk en waar zij mij naar volwassenheid bracht, is het mijn taak haar naar de dood te begeleiden. Ik merk dat dit een ander 'leitmotiv' is geworden dat mij althans ook enige rust geeft.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. 't Is moeilijk om zo je moeder te zien veranderen.
    Mijn moeder is in 1995 overleden na ongeveer 10 jaar van dementie.
    Maar het is belangrijk om niet te kijken wat ze niet kan, maar wat ze wel kan.
    Nooit vragen stellen, en wij hadden een fotoboek bij haar neergelegd van haar leven.
    Dan komt vroeger soms weer een stukje tot leven.
    Sterkte, Ita

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Alweer een stapje terug .... Sterkte Ita!

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Dank jullie allemaal!

    @Mark Dat herken ik sterk, dat begeleiden naar de dood. Inmiddels met wisselend gevoel over hoe lang dat nog zou moeten duren.

    @Sprokkelvrouw Daar ben ik gelukkig meestal mee bezig, maar soms wordt weer even zo duidelijk wat ze niet meer kan. Gelukkig kan ze ook nog veel wel.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Iedere dag is het een beetje afscheid nemen. Zwaar. En soms is er een pareltje van een dag tussen dat het weer even beter lijkt te gaan. Sterkte, Ita!

    BeantwoordenVerwijderen
  6. @Hannie Ik herken dat wel in periodes. Al een tijdje zie ik mijn moeder achteruit gaan. Maar daarvoor is het een paar jaar redelijk stabiel geweest. Dan speelt dat afscheid nemen minder. Maar nu inderdaad wel.

    BeantwoordenVerwijderen